Filmy o Solidarności często pokazują historię która już za nami. Praktycznie brak jest filmów najnowszych. Jednak warto pamiętać o tej historii i pokazywać ją nowym pokoleniom. Niech to więcej nie wraca. Niech tak jak filmy o drugiej wojnie światowej zostanie przestrogą dla potomnych. W długie jesienne i zimowe wieczory warto przypomnieć te pozycje.
31 sierpnia obchodziliśmy 42. rocznicę podpisania w Gdańsku porozumień sierpniowych. Wydarzenia te miały istotny wpływ na powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”.
Z tej okazji warto przedstawić jedne z najważniejszych filmów dokumentalnych i fabularnych związanych zarówno z tymi wydarzeniami i ich konsekwencjami, jak i samym Związkiem.
„ROBOTNICY ’80” (1980)
Film ten jest jedną z najważniejszych produkcji dotyczących zdarzeń sierpniowych o charakterze dokumentalnym. Został zrealizowany w 1980 r. przez Andrzeja Zajączkowskiego i Andrzeja Chodakowskiego i ukazuje negocjacje pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym, a przedstawicielami Komisji Rządowej. Dzięki kamerze, która została umieszczona na sali obrad udało się uchwycić dramatyczne chwile tych wydarzeń, w tym determinację strajkujących.
Film dostępny jest w serwisie YouTube pod adresem: https://youtu.be/hO-MRUjczzI
Filmy o Solidarności – „NARODZINY SOLIDARNOŚCI” (1981)
„Narodziny Solidarności” to kolejny krótkometrażowy (trwający 29 minut) film dokumentalny z 1981 r. – wyreżyserowany przez Bohdana Kosińskiego. Film ten ukazuje nastroje społeczne i napięcia jakie miały miejsce w okresie między zakończeniem strajków w sierpniu 1980 r., a rejestracją NSZZ „Solidarność” w listopadzie 1980 r. Produkcja w 1981 r. otrzymała nagrodę „Brązowy Lajkonik” w kategorii filmu dokumentalnego.
Film dostępny jest w serwisie YouTube pod adresem: https://youtu.be/tQtbwBuJ8-w
„CZŁOWIEK Z ŻELAZA” (1981)
„Człowiek z Żelaza” jest jednym z najbardziej znanych filmów fabularnych w reżyserii Andrzeja Wajdy. Dotyczy burzliwych wydarzeń, które miały miejsce w sierpniu 1980 r. i wpłynęły w wysokim stopniu na dalszą historię PRL. Sam film swoją polską premierę kinową miał 27 lipca 1981 r. Produkcja była realizowana w pośpiechu. Miało to na celu uchwycenie i ukazanie w sposób możliwie najświeższy nastrojów Sierpnia, a także genezy „Solidarności”.
Dramat opowiada o dalszych losach rodziny Birkutów oraz o wydarzeniach Grudnia 1970 i Sierpnia 1980. Wydarzenia w gdańskiej stoczni, opowiedziane są niejako z perspektywy reżimowego dziennikarza o nazwisku Winkel – w tej roli Marian Opania.
W pozostałych rolach m.in. Jerzy Radziwiłowicz, Bogusław Linda, Krystyna Janda, Andrzej Seweryn i Janusz Gajos. Film został przyjęty entuzjastyczne przez krytyków na 34. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes – co zaowocowało nagrodą w postaci pierwszej w historii polskiej kinematografii Złotej Palmy.
Film dostępny jest w serwisie YouTube pod adresem: https://youtu.be/8-7_SjX5Bc4
Lub film po rekonstrukcji cyfrowej: https://www.cda.pl/video/1098924493
„CHOINKA STRACHU” (1982)
„Choinka Strachu” to polski dramat obyczajowy w reżyserii Tomasza Lengrena, który swoją premierę kinową miał 20 lutego 1990 r. Fabuła filmu rozgrywa się w czasach narodzin „Solidarności” i opowiada o kilku dniach z życia uznanego pisarza Ryszarda (w tej roli Zbigniew Zapasiewicz).
W willi pisarza pojawia się ekipa telewizyjna, w tym cyniczny i arogancki dziennikarz przeprowadzający z bohaterem wywiad. Wydarzenia, które mają miejsce na jego oczach zmuszają go do wewnętrznego rozrachunku dotyczącego podejmowanych wyborów życiowych. Główny nacisk w filmie został postawiony na ukazanie strachu i konformizmu człowieka, mającego dużo do stracenia.
Film dostępny jest w serwisie YouTube pod adresem: https://youtu.be/1oNih5v60S8
Filmy o Solidarności – „WIGILIA’81” (1982)
„WIGILIA’81” jest psychologicznym filmem fabularnym w reżyserii Leszka Wosiewicza. Pomimo realizacji w 1982 r., publiczności przedstawiony został dopiero w 1988 r. na festiwalu w Gdyni. Jest to kameralna opowieść dziejąca się w czasie Wigilii 1981 r. – dziesięć dni po rozpoczęciu stanu wojennego. Na ścianach pokoju wiszą plakaty „Solidarności”.
Kobiety szykują kolację wigilijną. Bohaterkami są trzy kobiety – babcia, matka i żona – niespokojne o los ich ukochanego mężczyzny – wnuka, syna i męża – który jest internowany.
Produkcja ta stanowi w istocie przejmujący dokument o bezgranicznej miłości, bólu i poświęceniu, jakie były udziałem wielu polskich kobiet, nie tylko tamtej pamiętnej zimy, ale na przestrzeni całego stulecia. W obsadzie m.in. Ewa Błaszczyk i Adam Ferency.
Film dostępny jest w serwisie YouTube pod adresem: https://youtu.be/l6dv4RXjtaw
„STAN WEWNĘTRZNY” (1983)
„Stan Wewnętrzny” to kolejny polski film fabularny z 1983 r., wyreżyserowany przez Krzysztofa Tchórzewskiego.
Opowiada o losach kapitan Ewy Jaskólskiej (w tej roli Krystyna Janda), która w grudniu 1981 r. wydaje pożegnalne przyjęcie, gdyż zamierza wypłynąć swoim jachtem w rejs dookoła świata, trwający około dziewięciu miesięcy. Uczestnikami pożegnalnego przyjęcia są były mąż bohaterki Jerzy (Jan Englert), zakochany w niej Kuba (Janusz Gajos) oraz dziennikarz telewizyjny Maciek (Marian Opania). Wszyscy mężczyźni związani są z „Solidarnością”. Już w trakcie trwania rejsu, w Polsce wybucha stan wojenny.
Z uwagi na ograniczony kontakt z żeglarką, w kraju padają podejrzenia, że kobieta nie zamierza wracać do kraju. Władze PRL w obawie przed światową opinią publiczną postanawiają wykorzystać przyjaciół Jaskólskiej w celu sprowadzenia jej do kraju. Film otrzymał dwie nominacje do nagrody „Złote Lwy”.
Film dostępny jest w serwisie YouTube pod adresem: https://youtu.be/t_E5TfYI_zY
„MOJE ZAPISKI Z PODZIEMIA” (2011)
W porównaniu do wyżej wskazanych produkcji jest to stosunkowo nowy, krótkometrażowy film dokumentalny, który swoją premierę miał 9 grudnia 2011 r. Został zrealizowany przez Jacka Petryckiego na podstawie nagrań gromadzonych w latach 1982-1987 przez grupę, w której skład wchodzili: Jacek Petrycki, Bohdan Kosiński i Marcel Łoziński. Produkcja pozwala na zapoznanie się z polską rzeczywistością lat osiemdziesiątych – w tym codziennością opozycjonistów pozostających w ukryciu.
Film ukazuje kulisy działalności antykomunistycznego podziemia, zawiera m.in. sceny z pierwszej podziemnej konferencji prasowej, w której udział brali Zbigniew Bujak oraz Kondrat Bieliński, dotyczącej fałszowania przez władze wyborów do Sejmu w 1986 r. i sposobów, w jaki „Solidarność” je monitorowała.
Film otrzymał w 2012 r. na Krakowskim Festiwalu Filmowym Nagrodę Specjalną w konkursie ogólnopolskim – Nagroda im. Macieja Szumowskiego oraz nominację do „Złotego Lajkonika”.
Trailer filmu „Moje zapiski z podziemia” dostępny w serwisie YouTube: https://youtu.be/b30ig_YkbMk
Filmy o Solidarności „WAŁĘSA. CZŁOWIEK Z NADZIEI” (2013)
„Wałęsa. Człowiek z nadziei” to kolejny film w reżyserii Andrzeja Wajdy. Opowiada o życiu Lecha Wałęsy. W filmie tym zdobywca Oskara Andrzej Wajda, wnika w prywatność związkowego przywódcy próbując uchwycić przemianę prostego, skupionego na codzienności robotnika, męża i ojca w charyzmatycznego przywódcę Solidarności. Reżyser ukazuje Lecha Wałęsę jako osobę niejednoznaczną, posiadającą słabości, której mimo przeciwności udało się wyzwolić marzenia o wolności milionów ludzi w realiach codzienności PRL. Polska premiera kinowa odbyła się 4 października 2013 r.
W rolę Lecha Wałęsy wcielił się Robert Więckiewicz. W obsadzie znaleźli się również m.in. Agnieszka Grochowska jako Danuta Wałęsa i Maria Rosaria Omaggio jako Oriana Fallaci.
Film otrzymał jedną nagrodę i sześć nominacji – w tym pięć nominacji do nagrody „Orły” m.in. w kategorii dla najlepszej głównej roli męskiej dla Roberta Więckiewicza i dla najlepszej głównej roli kobiecej dla Agnieszki Grochowskiej.
Wałęsa. Człowiek z nadziei. Zwiastun w serwisie YouTube: https://youtu.be/yita0lGASbY
Cały film dostępny w serwisie CDA pod adresem: https://www.cda.pl/video/8791014bf
Filmy o Solidarności „DROGA KU WOLNOŚCI” (2020)
Na koniec warto także wspomnieć o animowanym spocie „Droga ku wolności”, który powstał na 40-lecie NSZZ „Solidarność”. Animacja ta w zręczny sposób w około 3,5 minuty przedstawia, jak wskazuje sam tytuł, trudną drogę do wolności, przez którą musiał w dwudziestym wieku przejść polski naród.
Animowany spot „Droga ku wolności” na 40-lecie NSZZ „Solidarność” można zobaczyć w serwisie YouTube pod adresem: https://youtu.be/LcpjAAueZ2Q lub bezpośrednio na stronie tutaj:
Źródła pozyskania informacji do artykułu:
1) https://www.filmweb.pl
2) https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/edukacja/przystanek-historia/118697,Przystanek-Historia-TV-Narodziny-Solidarnosci.html
3) https://historia.wprost.pl/10358108/40-lat-temu-temu-podpisano-w-gdansku-porozumienia-sierpniowe-tak-powstala-solidarnosc.html
4) http://www.wfdif.pl/pl/aktualnosci/wfdif-swietuje-dzien-solidarnosci-i-wolnosci
5) https://pl.wikipedia.org
Opracowanie zdjęcia głównego: Maciej Ziegler SukcesStudio.pl
Zainteresował Ciebie ten artykuł? Chcesz więcej?
ZAPISZ SIĘ NA NEWSLETTER
Dzięki zapisaniu się na newsletter 1-2 razy w miesiącu otrzymasz informację o nowych wypisach na tej stronie.
UWAGA – Po zapisaniu się, na adres który podasz poniżej, przyjdzie wiadomość którą należy potwierdzić. Dopiero potwierdzenie tego spowoduje zapis na newsletter.
Jeżeli w ciągu 15 minut nie otrzymasz wiadomości warto też sprawdzić folder SPAM.
