Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe nauczyciela – ciekawi Cię ten temat? W tym artykule omówiono przede wszystkim jak realizacja przez nauczyciela tzw. podwyższonego pensum wpływa na jego prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe.
Wymiar godzin
Tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze zajęć (czyli tzw. pensum) ustalono w art. 42 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela (dalej KN) – z zastrzeżeniem ust. 2a i 4a. Przykładowo dla nauczyciela przedmiotu taki wymiar wynosi 18 godzin tygodniowo.
Na podstawie art. 35 ust. 1 KN w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel może być zobowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością. Ich liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą. Jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.
Wynagrodzenie nauczycieli
Zgodnie z art. 30 ust. 1 KN wynagrodzenie nauczycieli składa się m.in. z wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego, za warunki pracy oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. Analizując przepisy ustawy KN możemy zastanawiać się, czy nauczyciel realizujący zajęcia powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć, który określony został w art. 42 ust. 3 KN zawsze nabywa prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe. Okazuje się jednak, że czasami, mimo przekroczenia wskazanej liczby godzin, nie otrzyma takiego składnika wynagrodzenia.
W istocie brak takiego prawa może wynikać z zastrzeżenia, o którym mowa w art. 42 ust. 3 KN. Przepis art. 42 ust. 2a KN stanowi, że nauczyciel, na swój wniosek złożony na piśmie do dyrektora szkoły przed rozpoczęciem zajęć w danym roku szkolnym, może realizować zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze w wymiarze określonym w art. 42 ust. 4a KN. W myśl art. 42 ust. 4a KN zajęcia dydaktyczne, opiekuńcze i wychowawcze mogą być realizowane przez nauczycieli przedmiotu w wymiarze od 19 do 27 godzin tygodniowo.
Mówimy wtedy, że nauczyciel realizuje tzw. pensum „zwiększone” lub „podwyższone”. Co więcej, dyrektor szkoły może wyrazić zgodę na realizację zajęć w danym roku szkolnym w ustalonym z nauczycielem wymiarze określonym w ust. 4a, jeżeli taka możliwość wynika z zatwierdzonego przez organ prowadzący szkołę arkusza organizacyjnego szkoły. Podkreślenia wymaga też fakt, że dyrektor szkoły może uwzględnić taki wniosek, ale nie ma takiego obowiązku.
Zasady
Należy jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 42 ust. 5 KN nauczyciel, który realizuje tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć zgodnie z ust. 4a, nie może mieć przydzielonych godzin ponadwymiarowych, z wyjątkiem godzin doraźnych zastępstw.
Wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli realizujących tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zgodnie z art. 42 ust. 3 KN określa w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. Zgodnie z art. 35 ust. 3 KN wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy. W przypadku złożenia przez nauczyciela pisemnego wniosku, o którym mowa w art. 42 ust. 2a KN, oraz wyrażenia zgody przez dyrektora szkoły na realizację przez nauczyciela zwiększonego pensum wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela ustalane jest na podstawie § 2 ust. 3 ww. rozporządzenia.
Powyższy przepis stanowi, że wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli realizujących tzw. zwiększone pensum oblicza się, mnożąc stawkę wynagrodzenia zasadniczego za jedną godzinę przeliczeniową przez miesięczną liczbę godzin będącą wynikiem pomnożenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin przez 4,16 – z zaokrągleniem do pełnych godzin, w ten sposób, że czas zajęć do 0,5 godziny pomija się, a co najmniej 0,5 godziny liczy się za pełną godzinę. Mówiąc wprost – mnożąc godzinową stawkę wynagrodzenia zasadniczego przez miesięczną liczbę realizowanych zajęć.
Akty i umowy
Przepis art. 14 ust. 1 pkt 3 KN stanowi, że w akcie mianowania i umowie o pracę należy określić wynagrodzenie lub zasady jego ustalania. Tym samym, w przypadku wyrażenia zgody na realizację zwiększonego pensum, zachodzi konieczność pisemnego potwierdzenia zmiany aktu mianowania lub umowy o pracę, będących podstawą uprzednio nawiązanego stosunku pracy, w zakresie wysokości wynagrodzenia nauczyciela (art. 29 § 4 Kodeksu pracy, w związku z art. 91c ust. 1 KN).
Co ważne, uzyskanie prawa do wynagrodzenia zasadniczego dla nauczyciela z takim pensum wpływa na wysokość tych składników jego wynagrodzenia, które zostały ustalone procentowo od wynagrodzenia zasadniczego, np. dodatku za wysługę lat, a także dodatku motywacyjnego, jeżeli nie ustalono go kwotowo. Należy jednak podkreślić, że wniosek nauczyciela lub jego zgoda na przydzielenie godzin ponadwymiarowych nie stanowi wniosku, o którym mowa w art. 42 ust. 2a KN, tj. wniosku o realizację zwiększonego pensum.
Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe nauczyciela – podsumowanie
Nauczyciel realizujący podwyższone pensum nie otrzymuje takiego składnika wynagrodzenia jak wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe. W istocie za zajęcia powyżej wymiaru wskazanego w art. 42 ust. 3 KN otrzymuje wyższe wynagrodzenie zasadnicze. Z całą pewnością korzyścią dla takiego nauczyciela jest to, że wzrost jego wynagrodzenia zasadniczego wpływa także na inne składniki jego wynagrodzenia.
Dlaczego warto należeć do Związku?
- Nie jesteś sam jeśli masz problemy w pracy,
- Działając w NSZZ „Solidarność” masz większą szansę na wynegocjowanie wyższych płac i lepszych warunków pracy,
- Zyskujesz pomoc w przypadku niesprawiedliwego traktowania, dyskryminacji, przemocy,
- Korzystasz z pomocy prawników i związkowych ekspertów,
- Jesteś aktywny i możesz pomagać innym.
